Dizüri, idrar yaparken (işerken) ağrı veya yanma hissi yaşanmasını tanımlayan bir rahatsızlıktır. Dizüri ne sıklıkta idrara çıktığınızla (idrar sıklığı) ilgili değildir, ancak idrar sıklığı durumu da genellikle dizüri ile birlikte görülür. Dizüri bir tanı değildir. Altta yatan bir sağlık sorununun işareti veya belirtisidir.
İdrarda yanma (dizüri), genellikle idrar yolunun enfeksiyonlarından kaynaklanan yaygın bir rahatsızlıktır. Ancak enfeksiyon dışında da pek çok faktör idrarda yanmaya neden olabilir. İdrarda yanma hissinin ne zaman ortaya çıktığı (idrara başlangıçta, sonunda veya sürekli), yanmayla birlikte gelen diğer semptomlar (kanama, ateş, sık idrara çıkma), yanmanın nedenini ve kaynağını anlamamıza yardımcı olur. Özellikle kadınlarda daha sık rastlanan bu şikayet, erkeklerde ise mesane kanseri veya prostat sorunlarına işaret edebilir.
Dizüri Kimlerde Görülür?
Her yaştan erkek ve kadın idrara çıkma sırasında ağrı yaşayabilir. Kadınlarda daha sık görülür. İdrar yolu enfeksiyonları (İYE) sıklıkla dizüri ile ilişkilidir. İYE'ler erkeklerden daha fazla kadında görülür.
Dizüri riski daha yüksek olan diğer kişiler şunlardır:
Hamile kadın.
Diyabetli erkek ve kadınlar .
Mesanenin herhangi bir hastalığı olan kadın ve erkekler.
İdrarda Yanma Nedenleri
1- Enfeksiyon Dışı Nedenler
- İdrar Tıkanıklığına Bağlı Durumlar: İdrar yolunun daralması, prostat büyümesi gibi idrar yollarında tıkanıklığa neden olan durumlar idrarda yanmaya yol açabilir. Özellikle yaş ilerledikçe erkeklerde sık görülen prostat büyümesi, idrarda yanma ve tıkanıklık belirtileriyle kendini gösterebilir.
- Ürolojik Kanserler: Böbrek, mesane, prostat ve üretra kanseri gibi ürolojik kanserler de idrar yaparken yanma hissine neden olabilir. Özellikle sigara içen erkeklerde, enfeksiyon olmadığı hallerde, idrarda yanma ve kanamayla mesane kanseri düşünülmelidir.
- Taş Hastalığı: İdrar yolları taşları, idrar yolunun tahrişine ve idrarda yanma hissine neden olabilir. İdrar yaparken yanma ve taş yapıcı maddelerin yüksek atılımı taş hastalığını işaret edebilir.
- Diğer Nedenler: Reiter's sendromu, Behçet hastalığı, vaskülit, glomerulonefrit gibi romatizmal hastalıklar, diyabet, hamilelik, bazı ilaçların yan etkileri ve menopoz sonrası kadınlarda karşılaşılan karinkül gibi durumlar da idrarda yanmaya yol açabilir. Ayrıca binicilik, bisiklet gibi aktiviteler, bazı kişisel bakım ürünleri ve alerjik reaksiyonlar da idrar yaparken yanma hissi oluşturabilir.
2- Enfeksiyona Bağlı Nedenler
- Sistit: Özellikle genç ve orta yaş kadınlarda sık görülen bir durumdur. Cinsel ilişki sırasında bakterilerin idrar yoluna girmesiyle başlayabilir.
- Böbrek Enfeksiyonu (Pyelonefrit): İdrar yaparken yanma hissi ile birlikte yan ağrısı, ateş, sık tuvalete çıkma ve bulantı gibi belirtilerle seyreden ağır bir enfeksiyondur.
- Üretrit (Bel Soğukluğu): İdrar yaparken yanma hissi, idrar kanalından akıntı ve kaşıntı ile seyreder. Genellikle cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur.
- Prostatit: Prostat enfeksiyonu, idrar yaparken yanma, sık idrara çıkma, kesik kesik idrar yapma gibi belirtilere neden olabilir.
- Epididimit ve Epididimo-Orşit: Testislerde ağrı, şişlik, kızarıklık, ateş ile birlikte idrar yaparken yanma hissi görülen bir enfeksiyon türüdür.
- Vajinit: Vajinal akıntı, kaşıntı, idrar yaparken yanma ve ağrı ile kendini gösterir. Vajinit, mantar ve bakterilere bağlı olabilir ve menopoz sonrası hormon değişiklikleriyle ilişkili olarak enfeksiyon olmaksızın da idrarda yanma hissi oluşabilir.
Tanı Süreci
Öykü ve Fizik Muayene: Hastanın öyküsü ve fizik muayenesi, idrar yanmasının tanı sürecinde önemli bir yer tutar.
İdrar ve Kan Testleri: Basit idrar testleri, idrar yanmasına neden olabilecek birçok hastalık hakkında fikir verir. Enfeksiyonun varlığı veya yokluğu, tedavi yaklaşımını belirlemede önemli bir faktördür.
Görüntüleme Testleri: İdrar yanmasına neden olabilecek diğer faktörlerin araştırılması için ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi (CT) ve manyetik rezonans (MR) gibi görüntüleme yöntemleri gerekebilir.
Tedavi Yaklaşımları
Altta Yatan Nedenin Tedavisi: İdrarda yanmanın tedavisi, altta yatan nedene bağlı olarak değişir. Enfeksiyon kaynaklı ise uygun antibiyotiklerle tedavi edilir.
Semptomların Azaltılması: Dizüri nedeni tam olarak ortadan kaldırılamıyorsa, semptomları hafifletmek amacıyla bazı ilaçlar verilebilir.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sistit veya piyelonefrit kaynaklı dizüriyi önlemek için günlük bol su tüketimi önerilir. Bu, enfeksiyonun yayılmasını önlemek ve semptomları hafifletmek için etkili bir yöntemdir.
