Prostat Büyümesi, Yalnızca erkeklerde bulunur.Semende bulunan sıvı üretir. Ejakülasyon sırasında semenin dışarı atılmasına yardımcı olan düz kas içerir. Sağlıklı bir prostat büyük bir ceviz büyüklüğündedir ve 20-25 mililitre hacmindedir. Erkeklerde yaşlanmayla birlikte yavaş yavaş büyür. İyi huylu prostat büyümesi: Prostat hastalıkları genellikle yaşlanmayla ilişkilidir. 50 yaşından büyük erkeklerde alt idrar yollarında rahatsız edici belirtilere sebep olabilir. Çoğu zaman bu semptomlar, iyi selim prostat büyümesi (SPB) olarak bilinen prostat büyümesi ile bağlantılıdır. İyi huylu prostat büyümesi (HPB), her erkekte belli ölçülerde oluşan selim nitelikli bir durumdur. Bu durum, erkeklerin yaşlanmasıyla ortaya çıkan hormon değişiklikleri ile ilgilidir.Bu erkeklerin yaklaşık yarısında HPB, iyi selim prostat büyümesiyle (SPB) sonuçlanabilir. Buna karşılık bu büyüme, iyi huylu prostat engellemesi (HPE) olarak adlandırılan bir durumda idrar akışını engelleyebilir.HPE, iyi huylu prostat büyümesi olan erkeklerin yaklaşık yarısında ortaya çıkar. Doktorunuz bu üç terimden birini kullandığında aynı durumu kastediyor olabilir çünkü bu durumların hepsi birbiriyle yakından ilgilidir. Selim prostat büyümesi yaygın bir hastalıktır.
Erkeklerde yaşlanmayla oluşan hormonal değişiklikler ile ilişkilidir. Prostat hastalığı endişe vericidir ancak prostat kanseri olmadığını bilmek önemlidir. Tedavi edilmese bile SPB prostat kanserine dönüşmez. Fakat selim prostat büyümesi ve prostat kanseri aynı dönemde ve birlikte gelişebilir.
Belirtileri
Selim prostat büyümesi, normal idrar yaptığınız yolu etkiler. Bu, büyüyen prostatın, mesane çıkışında idrar yoluna baskı yapmasıyla ortaya çıkar (Şekil 2). Belirtileriniz bazen hafif olabilir. Örneğin daha sık idrar yapma ihtiyacı hissedersiniz veya mesanenizi tam boşaltmanız güçleşebilir. Bu hafif belirtiler yaşlanma sürecinin –harekethafıza ve esneklikteki azalma gibi- normal bir parçası olabilir. Doktorunuz bu hafif belirtileriniz için tedavi önermeyebilir. Belirtiler bazen çok rahatsız edici olabilir ve yaşam kalitenizi olumsuz etkileyebilir. Bu durumda tedaviden yarar görebilirsiniz. SPB idrar akımınızı yavaşlatır, mesanenizi boşaltırken duraksamalı yapmanıza sebep olabilir. Veya idrarınızı başlatabilmeniz için bekleyip sonra zorlanmanız gerekebilir. SBP gün içinde çok sık idrara çıkmanıza ve gece mesanenizi boşaltmak için uykudan uyanmanıza (noktüri olarak bilinir) sebep olabilir. Ayrıca ani sıkışmalara ve bazen de istemsiz idrar kaçırmaya (inkontians olarak bilinir) sebep olabilir. İdrar yaptıktan sonra mesanenizin tam boşalmadığını hissedebilirsiniz. İdrar akımınız damlama şeklinde sonlanır. İdrarınızı yapıp tuvaletten çıktıktan sonra iç çamaşırınıza damlama olabilir. Genellikle alt idrar yolu semptomları (AÜSS) olarak adlandırılan bu semptomların nedeni çoğu zaman SBP olabilir ve boşaltma sistemini etkileyen diğer şartlardan kaynaklanabilir.
Tanı
Doktor ve hemşireler belirtilerinize neyin sebep olduğunu anlamak için bir takım testler yaparlar. Önceki bölümde listelenen belirtiler yalnızca SPB’ni değil birçok hastalığın işareti olabilir. Bu yüzden doktorunuz tanı koymadan önce bir takım testlere ihtiyaç duyabilir. Öncelikle, doktor veya hemşireniz sizin tıbbi özgeçmişinizi öğrenir ve fizik muayenenizi yaparlar. Daha sonra idrar ve kan testleri, mesane ve prostatınızın görüntülenmesi ve gerektiğinde diğer testler yapabilirler.
Tedavi
1- Bekle gör: Eğer iyi huylu prostat büyümeniz (SPB) var fakat sıkıntı veren herhangi bir alt idrar yolu semptomuyla (AÜSS) karşılaşmadıysanız, semptomlarda iyileşme sağlamak için ilaçlara veya cerrahi müdahaleye çoğu zaman ihtiyacınız olmayacaktır. Bu durumda üroloğunuz hastalığınızı, bunun nasıl ilerleyebileceğini, belirti ve sorunlarınızın üstesinden nasıl gelebileceğinizi anlatacaktır. Ürologunuz hastalığınızı ilerleyen aylar veya yıllar içerisinde sıkı bir şekilde izleyecek ve gerektiği durumda tedaviye başlayacaktır. Buna bekle-gör denir. Belirtileriniz hafifse ve yaşam kalitenizi bozmadığını düşünüyorsanız bekle gör sizin için iyi bir alternatiftir. Bu yaklaşım pasif bir yol olmayıp, hastalığınızın ilerlemediğinden emin olmak için yapılan düzenli kontrolleri içerir. SPB’si olan çoğu erkek için herhangi bir tedaviye başlanmadan önce bekle gör tedavisi önerilir. Bu dönemde ciddi komplikasyonlar çok nadir olduğu için sıklıkla önerilir. Gerçekten bazı belirtileriniz kendiliğinden düzelebilirken, bazıları yıllarca ilerlemeden kalabilir.
Bekle gör tedavisi:
- Belirtilerinizin değerlendirlmesi
- Fiziki muayene
- Kan ve idrar testleri
- Hastalığınız konusunda eğitim
- Destekleme ve rahatlatma
- Yaşam tarzı ve kendini idare etme önerilerini kapsar.
2-İlaç Tedavisi: İlaç tedavisi belirtiler rahatsız edici ve yaşam kalitesini etkilediği zaman önerilir. Doktorunuzla tartışabileceğiniz değişik ilaç tedavileri vardır. Sizin için en uygun tedaviye birlikte karar verebilirsiniz.
Bu kararı vermede etkin olan faktörler:
- Belirtileriniz
- Prostatın büyüklüğü
- Tıbbi özgeçmişiniz
- Ülkenizde ilaçların varlığı
- Kişisel tercihleriniz ve değerleriniz
Prostat Büyümesi tedavisinde kullanılan ilaçlar:
- Bitkisel ilaçlar
- Alfa-blokerler
- 5 Alfa-redüktaz inhibitörleri (5ARI)
- Muskarinik reseptör antagonistleri (MRA)
- Fosfodiesteraz 5 inhibitörleri (PDE5)
- Bu ilaçların kombinasyonları
Her grup ilaç farklı bir yol ile işlev görür ve farklı sonuç ve yan etkilere sebep olur.İdrar günlüğü: Doktorunuz sizden idrar günlüğü tutmanızı isteyebilir. Bu günlükte ne kadar sıvı aldığınızı, ne sıklıkta ve ne kadar idrar yaptığınızı yazarsınız. Belirtilerinizi doktorunuzun daha iyi anlamasına yardım ettiği için mesane günlüğü önemlidir.
3- Cerrahi Tedavi: Cerrahinin amacı SPB belirtilerinin dindirmek ve idrar akımını artırmaktır. Doktorunuzla konuşabileceğiniz farklı tedavi yöntemleri vardır. Sizin için en iyi yönteme birlikte karar verebilirsiniz.
Karar vermenizi etkileyen faktörler şunlardır:
- Belirtileriniz ve yaşam kaliteniz
- Prostatınızın büyüklüğü
- Tıbbi özgeçmişiniz
- Hastanenizdeki mevcut tedavi yönteminin çeşitliliği(teknik alt yapı ve ekipman).
- Doktorunuza önerilen tedavi yöntemi hakkındaki tecrübesini sorun. Cerrahın komplikasyon oranını bilme hakkınız var.
- Kişisel öncelikleriniz ve değerleriniz. Hastalar için uygun tek bir tedavi yöntemi yoktur.
Cerrahiyi ne zaman düşünmeliyim?
- İlaç tedavisi almanıza rağmen belirtileriniz kötüleşirse
- Prostat büyümesinin komplikasyonları geliştiğinde veya bu risk arttığında.
- İlaç tedavisini tolere edemiyorsanız
- Cerrahi tedaviyi ilaç tedavisine tercih ediyorsanız
Prostat Büyümesinin Kompikasyonları:
- Böbrek yetmezliği
- Böbreklerde genişleme
- İdrar yapamama (üriner retansiyon)
- Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu
- Mesane taşı
- İdrarda tekrarlayan kanama
Temel cerrahi yöntemler: Cerrahi tedavi sırasında doktor prostatın büyüyen kısmını (adenom olarak bilinir) çıkarır. Her işlemin kendine özgü avantaj ve dezavantajları vardır. Tedavi seçimi kişisel durumunuza ve tercihlerinize göre yapılır.
Farklı cerrahi tedavi yöntemleri:
- Transuretral prostat rezeksiyonu :TUR-P, bipolar, monopolar, plazmakinetik . Halihazırda Prostat büyümesi tedavisinde altın standart olarak kabul edilmektedir.
- Transuretral prostat insizyonu (TUIP)
- Açık prostatektomi
- Lazer tedavileri: Holep ve Bipolar enüklasyon, Greenlight KTP, Redlight KTP, Tullium Lazer vs
- Prostat stentleri
- Transuretral iğne ablasyonu (TUNA)
- Transuretral mikrodalga tedavisi (TUMT)
Prostat büyümesi ile yaşamak
SPB geçiren birçok erkeğin, yaşları ilerledikçe alt idrar yolu semptomlarıyla (AÜSS) mücadele etmeleri gerekir. Bazılarında bu durum mutsuzluk ve huzursuzluğa sebep olurken, diğerleri yalnızca hafif rahatsızlık hisseder. Bunların dışında, hastalar aynı belirtileri farklı hissedebilir. Örneğin bir hasta gece idrar yapmak için uyanmaktan çok rahatsız olabilirken, bu durum bir diğerini etkilemeyebilir. Bu yüzden kişisel tercrübeleriniz ve yaşam kaliteniz hafife alınamaz. Bunlar tanısal testler ve tedavi sonuçları kadar önemlidir.Kaliteli bir hayat fiziksel ve ruhsal sağlığı birlikte içerir. Kendinizi sağlıklı hissetmenizin yanında, SPB ile yaşamanın üzerinizde psikolojik baskısını hissetmemeniz de önemlidir. Belirtileri kontrol altında tutmanın birçok yolu vardır. Bu belirtiler sizin toplum içinde ilişkilerinizde, sosyal, kültürel ve ekonomik hayatınızdaki paylaşımlarınızda mutlu olmanızı engellememelidir. Belirtiler sizi rahatsız ediyorsa yardım istemeli, ailedoktorunuza veya bir üroloğa danışmalısınız.