Mesane, karın alt bölgesinde (pelviste) idrarı depolayacak şekilde esneyebilen ve onu vücuttan dışarı atmak için kasılan bir organdır. Mesanenin ana görevi idrarı depolamaktır. İdrar, iki taraflı böbrekler tarafından üretilir ve daha sonra üreter adı verilen 2 tüp vasıtasıyla mesaneye taşınır . İdrar yaptığınızda mesanedeki kaslar kasılır ve idrar, üretra adı verilen bir tüp aracılığıyla mesaneden belli bir hızla dışarı çıkar. Mesane kanseri, mesaneyi iç kısmını döşeyen hücrelerden köken alan anormal kontrolsüz doku büyümesidir. Erkeklerde kadınlara nazaran 3-4 kat daha fazla gözükmektedir, bu da sigara tüketiminin ve diğer kanserojen maddelere maruziyetin erkekte daha fazla olmasına kısmen bağlanmaktadır.Mesane kanseri dünya çapında erkek nüfusta en sık teşhis edilen yedinci kanserdir ve her iki cinsiyet beraber düşünüldüğünde en sık teşhis edilen kanser türüdür. Görülme sıklığı yılda 100 bin erkekte 9, kadında ise 2,2 dir. Ürolojik kanserler arasında prostat kanserinden sonra ikinci sırada gelir. Dünya çapında, mesane kanserine bağlı ölüm oranı (100.000 kişi / yıl başına) erkekler için 3.2 iken kadınlar için 0.9 olarak hesaplanmıştır.
Mesane kanseri temel olarak yaşlı insanlarda görülür. Bu kansere yakalanan her %90’nı 50-55 yaşın üzerindedir. Teşhis konulan kişilerin ortalama yaşı 73'tür. Siyah ırkta mesane kanseri daha sık gözlenmektedir. lk teşhis aşamasında hastaların % 85’i mesaneye sınırlı, mesaneyi aşmamış, % 15’i lenf bezlerine ya da uzak metastaz yapmış halde gelir. Ayrıca hastaların % 70’inde kas invazyonu yapmamış(yüzeyel) hastalık bulunmaktadır. Ancak bu hastalarda 2 yıl içinde % 60-70 nüks, % 15-20 progresyon(kasa ilerleme) olasılığı vardır. Mesane kanserinin birkaç evresi vardır. Tedavisi, tümörün kendine has tümörün evresine, derecesine ve tıbbi ekibin tecrübesi ve becerisine bağlıdır.
Mesane kanseri türleri-Patolojisi
Ürotelyal karsinom-Değişici epitel kanseri:Değişici epitel hücreli karsinom (DEK) olarak da bilinen ürotelyal karsinom, en yaygın (%90-95) mesane kanseri türüdür. Aslında, mesane kanseriniz varsa, bunun bir ürotelyal karsinom olduğu neredeyse kesindir. Bu kanserler, mesanenin içini kaplayan ürotelyal hücrelerden köken almaktadır. Ürotelyal hücreler ayrıca böbreğin havuzcuğu (renal pelvis), üreterler ve üretra bağlanan kısmı gibi tüm idrar yollarını döşemekte ve kaplamaktadır. Mesane kanseri olan kişilerde bazen bu alanlarda eş zamanlı veya farklı zamanlarda aynı tip kanserler gelişebilmektedir. Bu nedenle tüm idrar yollarının tümör açısından kontrol edilmesi gerekir.
Skuamöz hücre Kanseri:Mesane kanserlerinin sadece%1-3’ü skuamöz hücreli kanserdir. Mikroskopla bakıldığında hücreler, deride bulunan yassı hücrelere çok benzer. Mesanenin neredeyse tüm skuamöz hücreli karsinomları genelde daha kötü gidişata sahiptir ve yayılmaya daha çok eğilimlidir.
Adenokarsinom: Doğumdan önce göbek deliği ile mesane arasında bir bağlantı vardır. Buna urakus denir. Bu bağlantının bir kısmı doğumdan sonra da devam ederse ileride kansere dönüşebilir. Urakusta başlayan kanserler adenokanser türündedir. Mesane adenokarsinomları urakus veya mesane kaynaklı ya da metastatik olabilirler..Mesane adenokarsinomların yaklaşık üçte biri burada başlar. Ancak nadir görülür ve tüm mesane kanserlerinin yaklaşık % 1'ni oluşturur. Mesanenin adenokarsinomlarının neredeyse tümü kötü gidişatlı ve yayılmaya eğilimlidir..
Küçük hücreli karsinom: Mesane kanserlerinin% 1'den azı küçük hücreli karsinomlardır. Nöroendokrin hücreler adı verilen sinir benzeri hücrelerden köken alır. Bu kanserler genellikle hızlı büyür ve genellikle akciğerin küçük hücreli karsinomu için kullanılana benzer kemoterapi ile tedavi edilmeleri gerekir.
Mesane Sarkomu: Sarkomlar mesanenin kas hücrelerinde başlar, ancak çok nadirdir. Sarkomlar başlangıçta değişici epitel kanserleri gibi tedavi edilir, ancak kemoterapiye ihtiyaç duyulursa, farklı protokollere ihtiyaç duyar.
Mesane kanserinin yayılması: Mesane duvarının birçok katmanı vardır. Her katman farklı hücre türlerinden oluşur. Mesane kanserlerin büyük çoğunluğu, ürotelyum veya değişici epitel adı verilen mesanenin en iç yüzeyinde başlar ve zamanla adım adım mesane dışına, mesane duvarındaki diğer katmanlara ve/veya mesane içine büyür ve büyük hacimlere evrelere ulaşır. Evre arttıkça tedavisi o ölçüde zorlaşır. Zamanla kanser, mesanenin dışında ve yakındaki yapılara doğru büyüyebilir. Mesane kanseri koşmuluk yoluyla, prostat, veziküla seminalisler, rektum,periton ve karın içine; lenfatik yayılım ile eksternal ve derin obturator, eksternal iliak, presakral, iliak kommunis, paraaortik, parakaval, interaortakaval lenf bezlerine ve kan yolu ile akciğer, karaciğer, kemikler ve surrenallere yayılmaktadır.
Yüzeyel ve yayılmş (İnvaziv ve Non-invaziv) mesane kanseri: Mesane kanseri, yüzeyel veya kasa invazif olmayan ve mesane kasına yayılmış yani non- invaziv olmak üzere iki gruba ayrılır
Bunlar:
-
Yüzeyel mesane kanserleri(Non-invaziv): Bu kanserler sadece hücrelerin iç tabakasındadır (değişici epitelinde). Daha derin katmanlara doğru büyümemiştir. Olguların %70-75’i bu gruptadır. Bunların yayılma-invazyon yapma olasığı düz-flat kanserlere göre daha azdır(%15-20).
-
Yayılmış(İnvaziv) mesane kanserleri: Mesane duvarının daha derin katmanlarına doğru yayılma ve ilerleme sözkonusudur. Bu kanserlerin vucudun diğer alanlarına yayılma olasılığı daha yüksektir ve tedavisi daha zordur.
Papiller ve Düz-flat kanser tipleri: Mesane kanserleri de nasıl büyüdüklerine bağlı olarak papiller ve düz-flat olmak üzere 2 alt türe ayrılır.
1-Papiller karsinomlar: Mesanenin iç yüzeyinden mesane boşluğuna doğru ince, parmak benzer, vecetan karnabahar tarzında çıkıntılar halinde büyür. Papiller tümörler genellikle daha derin mesane katmanlarına doğru büyümeden mesanenin iç boşluğuna doğru büyür. Bu tümörlere yüzeyel yani non-invaziv papiller kanserler denir. Çok düşük dereceli (yavaş büyüyen), invazif olmayan papiller kanserleri büyük kısmı düşük yayılma potansiyelli papiller ürotelyal neoplazm olarak adlandırılır ve çok iyi gidişata sahip olma eğilimindedirler.
2-Düz karsinomlar(flat): Mesanenin içi boşluk kısmına doğru büyümezler. Mesane iç yüzeyinden dışına doğru yayılma eğilimindedirler. Düz-Flat bir tümör sadece mesane hücrelerinin iç tabakasında ise, derin katmanlarına henüz yapılmamış ise bu tümörlere karsinoma in-sutu (invazif olmayan düz karsinom-CIS) olarak bilinir. CiS mukoza sınırlı , kadifemsi-otsu görünümlü yüksek dereceli değişici epitel kanseridir. Klinik önemleri %40-60 oranında invazyon-yayılma yapma potansiyellerinden olmasıdır.
Karsinoma in-situ klinik tipine göre 3 gruba ayrılır
-
Primer: Papiller bir tümöre eşlik etmeyen izole-primer karsinoma in-situ;
-
Sekonder: Daha önce papiller bir tümörü olan hastaların takibinde karsinoma in-situ şeklinde nüks etmesi
-
Eşzamanlı: Mesanede ürotelyal tümör varlığında eşlik eden karsinoma in-situ.
Papiller veya düz-flat bir tümör mesanenin daha derin katmanlarına doğru büyürse buna Yayılmış(invaziv) ürotelyal karsinomu denir.
